Drones boven België: WTF is hier aan de hand?

Mysterieze drones duiken ’s nachts op boven onze luchthavens en legerbasissen. Gevolg: Brussels Airport lag plat, en in Limburg steeg zelfs een politiehelikopter op om de ongewenste indringers te zoeken. Wat is er precies aan de hand, waarom is het zo gevaarlijk, wat doet de overheid eraan en… mag jij nog wel met je eigen drone vliegen?

Wat is er aan de hand?

Stel je voor: je staat op Brussels Airport klaar om op reis te vertrekken, en ineens wordt het hele luchtruim gesloten, omdat er een drone is gesignaleerd. Klinkt als een scène uit een film, maar het gebeurde echt. Dinsdagavond 4 november werd het vliegverkeer op Zaventem tot twee keer toe stilgelegd nadat onbekende drones waren gespot. Ook de luchthaven van Luik moest eraan geloven, en boven militaire domeinen, zoals de luchtmachtbasis Kleine-Brogel in Peer en het oefenterrein in Leopoldsburg, werden op hetzelfde moment drones waargenomen. Gisteren vloog een militaire helikopter lange tijd boven Hasselt en Zuid-Limburg, vermoedelijk op zoek naar sporen van deze mysterieuze toestellen (je zou voor minder denken dat er UFO’s rondzweven!). De drones spelen verstoppertje, en tot nu toe hebben de autoriteiten niemand kunnen pakken.

Waarom is dit zo’n probleem?

Een drone, da’s toch maar een vliegende camera? Wat schade kan dat nu veroorzaken? Héél veel, zo blijkt. Drones en vliegtuigen gaan niet samen. Als zo’n drone in de motor van een passagiersvliegtuig belandt, kan dat een verschrikkelijke ramp veroorzaken. Daarom legt men bij een dronemelding boven een luchthaven onmiddellijk alle vliegtuigen aan de grond uit voorzorg. Zo zaten op 4 november honderden reizigers vast: tot 1000 passagiers strandden nachtelijk op Zaventem en moesten op veldbedden overnachten. Sommige vluchten weken uit naar andere luchthavens, van Oostende tot zelfs Keulen in Duitsland. Je vakantie zien afspringen omdat iemand met een drone speelt, niet cool, toch?

Boven militaire basissen is het minstens even ernstig. Drones daarboven kunnen mogelijk aan spionage doen of gevoelige info doorspelen. Defensieminister Theo Francken vermoedt dan ook dat dit geen kwajongensstreek is, maar dat professionals aan het werk zijn: de drones vlogen in groepjes (formatie) en op het donkerste moment van de nacht, dat doe je niet zomaar als hobbyist. Sommigen fluisteren zelfs over een “statelijke actor” (een ander land) dat ons wil uitdagen. Bewijs daarvoor is er niet, maar het zegt genoeg dat de overheid het scenario 'serieus' neemt.

Daarnaast heerst er gewoon algemene ongerustheid. Burgers die ’s avonds plots een toestel met knipperende lichten boven hun huis zien hangen, vinden dat allesbehalve leuk, begrijpelijk. En eerlijk: het idee dat iemand met onbekende drones rondneust boven kerncentrales, luchthavens of je huis zou bij iedereen een alarmbel moeten doen rinkelen.

Wat doet de overheid eraan?

De Belgische overheid is in hoogste staat van paraatheid geschoten (letterlijk en figuurlijk). Minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin riep meteen het Nationaal Crisiscentrum bijeen en kreeg gedaan dat de Nationale Veiligheidsraad twee dagen later samenkwam voor een spoedvergadering. Daar zijn knopen doorgehakt: België gaat een National Air Security Center (NASC) oprichten, dat tegen 1 januari 2026 volledig operationeel moet zijn. In gewoon Nederlands: er komt een centrale post die ons hele luchtruim in de gaten houdt en waar alle diensten (leger, politie, luchthavens,…) samenwerken om drones meteen te detecteren.

Ministers Francken (Defensie) en Quintin kondigden aan dat ze investeren in hoogtechnologische detectie- en antidronesystemen. Want geef maar toe: tot nu toe gebeurde opsporing een beetje oldschool. Op Zaventem dinsdagavond hebben ze “de ouderwetse manier” gebruikt om drones te spotten, met het blote oog dus, wat uiteraard niet waterdicht is. Daarom wil men nu systemen kopen “die alle drones kunnen detecteren en ook uit de lucht kunnen halen”. Er ligt zelfs al een dossier van 50 miljoen euro klaar voor de ministerraad om die counter-dronetechnologie snel aan te schaffen. Denk aan speciale radars, stoorzenders en zelfs “droneguns”, futuristische geweren waarmee je een drone onschadelijk kan schieten zonder brokstukken naar beneden te laten vallen.

 Wist je dit?

• Het leger heeft intussen het bevel gegeven om onbekende drones neer te schieten boven militaire bases, als dat 'veilig' kan. Klinkt stoer, maar zo’n drone raken is niet evident: ze zijn klein, wendbaar en vliegen vaak ’s nachts.
• Hasselt is de eerste stad in België met een permanent drone-detectiesysteem. Sinds deze zomer staat er in het centrum een detector die alle drones in een straal van 5 km opspoort en zelfs de piloot kan lokaliseren. Zo werden al honderden vluchten geregistreerd, één drone vloog ooit op 406 meter hoogte en doorkruiste het pad van een vliegtuig op het lokale vliegveld Kiewit! (Niet aan te raden om dat zelf uit te testen…)
• Het fenomeen beperkt zich niet tot België In heel Europa, van Denemarken tot Polen, worden mysterieuze drones gesignaleerd boven kritieke infrastructuur. Vaak wijst men met een beschuldigende vinger naar Rusland als mogelijke dader, bijvoorbeeld na dronezwermen boven Polen. Maar officiële bevestiging daarvan is er niet.

Wat mag wel met je drone?

Al dat drone-geweld in het nieuws roept ook de vraag op: hoe zit het eigenlijk met mijn drone die ik voor Kerst kreeg? Mag je daar überhaupt nog mee vliegen zonder SWAT-team over de vloer? Het antwoord is ja, maar hou je aan de regels. Drones zijn toffe gadgets, maar geen speelgoed om onbeperkt mee rond te zoemen. Dit moet je weten:

• Registratie is verplicht: In België moeten alle drones en hun piloten geregistreerd zijn. Vroeger gold dat vooral voor zwaardere drones, maar de overheid wil nu iedereen in kaart hebben. Veel gebruikers weten dat niet of negeren het, maar dat feestje is voorbij, dus schrijf je in vóór je opstijgt.
• Hou het veilig en laag: Vlieg niet hoger dan 120 meter en houd je drone altijd in het zicht. Ga zeker niet in de buurt van luchthavens of helikopterlandingsplaatsen vliegen. De regel is simpel: blijf ver uit de buurt van no-fly zones (luchthavens, militaire domeinen, grote industriegebieden…). Boven iemand anders’ privéterrein vliegen mag ook niet zomaar, privacy en veiligheid, weet je wel.
• Geen drukke menigtes: Wil je luchtbeelden maken van een festival, stadscentrum of voetbalmatch? Bedenk je: boven mensenmassa’s vliegen is ten strengste verboden zonder speciale toelating. Je drone kan crashen en mensen verwonden, of paniek veroorzaken. Die TikTok-shot is geen mensenleven waard, toch?
• Volg de opleiding indien nodig: Voor bepaalde drones heb je een dronebewijs of online opleiding nodig (afhankelijk van gewicht en categorie). Het is even studeren, maar hey, zo leer je tenminste hoe je verantwoord kan vliegen.
• Overtreders staan zwaar op het menu: Denk niet “ach, ze zien me toch niet”, de overheid speurt actief naar illegale drones. Als jij betrapt wordt op een verboden vlucht, riskeer je een fikse boete (soms duizenden euro’s) en in extreme gevallen zelfs celstraffen. Wie bijvoorbeeld boven een luchthaven vliegt en betrapt wordt, riskeert 10 tot 20 jaar gevangenis, geen grap. Met andere woorden: don’t drone and drive (in restricted airspace)!

Tot slot

De drone-incidenten van de afgelopen dagen lezen als een spannende thriller, maar het is bloedserieus. Of je nu een luchtvaartfan, gamefreak of gewoon een nieuwsgierige tiener bent: besef dat drones geen speelgoed zijn op locaties waar ze niet horen. Veiligheid gaat voor alles. Gelukkig zien we ook positieve kanten: drones kunnen coole dingen, van videografie tot pakjes leveren en zelfs mensenlevens redden in noodsituaties. Zolang we ons allemaal aan de spelregels houden, is er geen vuiltje aan de lucht (ha!).

Hou je ogen open, zowel voor coole droneshows als voor verdachte toestellen, en vooral: gebruik je gezond verstand als je zelf zo’n vliegende camera de lucht instuurt.