Toen stilte dodelijk werd: wat met een ongewenste zwangerschap?

In 2018 bleef een zwangerschap geheim, in 2025 volgde een vonnis van 10 jaar cel. Het assisenproces tegen Nora R. uit Lanklaar, die haar pasgeboren baby om het leven bracht, is schokkend, maar ook een wake-upcall. Want wat als je ongewenst zwanger bent en je weet met jezelf geen blijf? In de Week van de pleegzorg kijken we naar hoe het zo ver kon komen, en vooral: wat jij moet weten over hulp, keuzes en pleegzorg.

Wat is er gebeurd in Lanklaar?

In februari 2018 voltrok zich een tragisch drama in Lanklaar (Dilsen-Stokkem). De toen 23-jarige Nora R. beviel stiekem, helemaal alleen, van een baby in de badkamer van het ouderlijke huis. Ze had haar zwangerschap voor iedereen verborgen uit angst en paniek. Meteen na de bevalling is het misgegaan: Nora verstikte haar pasgeboren zoontje kort na de geboorte. In paniek wikkelde ze het lichaampje in lakens en verstopte het in een reiskoffer. Drie weken lang wist niemand van de bevalling, totdat Nora’s vader op 10 maart 2018 tijdens verbouwingswerken thuis de koffer opendeed en de baby daarin aantrof. Pas toen kwam ‘de babymoord’ aan het licht. Nora werd opgepakt en er volgde een jarenlang onderzoek.

Waarom deed ze het? Nora R. verklaarde op haar latere proces dat ze in totale paniek handelde en dat ze zich de feiten niet meer helder herinnert. “Niet dat ik de feiten ontken. Ik heb gedaan wat ik gedaan heb,” zei ze emotioneel, waarmee ze aangaf hoezeer ze zichzelf had verloren in dat moment. De achtergrond speelde mee: Nora had al twee kinderen en haar relatie met de vader van de baby was een half jaar voor de zwangerschap beëindigd. Ze stond er alleen voor, voelde zich vermoedelijk radeloos en durfde met niemand te praten over haar zwangerschap. Dit alles mondde uit in een tragische beslissing in een uiterst kwetsbaar moment.

Een assisenproces met een plottwist

Het heeft tot 2025 geduurd voor er een assisenproces kwam over deze zaak. In Tongeren moest Nora R. zich verantwoorden voor moord op haar baby, maar uiteindelijk oordeelde de volksjury anders. Er was geen sprake van voorbedachte rade, de jury achtte haar schuldig aan doodslag (zonder voorafgaand plan) op haar pasgeboren zoontje. Eind oktober 2025 sprak het hof van assisen de straf uit: Nora R. kreeg tien jaar celstraf opgelegd. “U krijgt nog kansen, uw baby niet meer,” benadrukte de rechter, een pijnlijke waarheid die de ernst van de feiten onderstreepte.

Opvallend aan het assisenproces was een bizarre wending: tijdens het proces raakte bekend dat Nora opnieuw in het geheim zwanger was geweest. Ze was zelfs onverwachts bevallen in haar cel in de gevangenis van Hasselt, precies in de week van haar proces.

Voor de derde keer had ze een zwangerschap volledig weten te verbergen, zelfs de gevangenisdokter en bewakers hadden niets gemerkt. Nora kreeg midden in de nacht weeën en beviel uiteindelijk in het ziekenhuis. Het baby’tje van deze bevalling maakt het goed en wordt nu opgevangen door de jeugdzorg.

Door deze gebeurtenis liep het proces vertraging op, maar uiteindelijk is het hervat en afgerond. Deze opmerkelijke ontwikkeling illustreert nogmaals hoe groot de psychische verdringing bij Nora was: zelfs na alle gevolgen van de eerste zaak durfde of kon ze opnieuw niet om hulp vragen bij een ongewenste zwangerschap.

De zaak laat niemand onberoerd. Het is een extreem voorbeeld van hoe fout het kan aflopen als iemand in paniek een zwangerschap verzwijgt en geen hulp zoekt. Maar zo ver hoeft het nooit te komen. Hieronder leggen we uit welke opties en hulpmogelijkheden jongeren hebben bij een ongeplande of ongewenste zwangerschap.

Ongewenst zwanger? Je staat er niet alleen voor!

Een ongeplande zwangerschap kan iedereen overkomen. Jaarlijks gebeuren er heel wat “ongelukjes”, bij volwassenen én bij jongeren. Sterker nog: 1 op 5 vrouwen in België krijgt ooit in haar leven te maken met een abortus na een ongewilde zwangerschap. En hoewel tienerzwangerschappen vaak in de media belicht worden, maken tieners slechts 8% uit van alle vrouwen die voor een abortus kiezen. Met andere woorden: ongewenst zwanger raken is niet iets om je voor te schamen, het komt vaker voor dan je denkt en je bent echt niet de enige.

Belangrijk om te weten is dat je er niet alleen voor staat. Hoe uitzichtloos of angstaanjagend het ook voelt, er zijn mensen en organisaties die naar je luisteren en samen met jou zoeken naar een oplossing. Praat erover met iemand die je vertrouwt, een vriend(in), een familielid, of een hulpverlener. Er rust soms een taboe op, maar zwijgen uit angst of schaamte kan de situatie erger maken. Zoals het verhaal van Nora R. toont, kan niemand zulke problemen in zijn eentje dragen. Durf dus die eerste stap te zetten en hulp in te schakelen.

Wat zijn je opties bij een ongewenste zwangerschap?

Als je ongewenst zwanger bent, zijn er een aantal mogelijke keuzes. Geen enkele keuze is gemakkelijk, maar het helpt om te weten welke opties je hebt:

• Zelf ouder worden (het kind houden): Je kunt besluiten de zwangerschap uit te dragen en je baby zelf op te voeden. Dit is natuurlijk een grote verantwoordelijkheid, zeker als je nog studeert of jong bent. Denk goed na over wie je kan ondersteunen, ouders, familie, de andere ouder van het kind, vrienden. Er bestaan ook organisaties die jonge (alleenstaande) moeders of vaders begeleiden, en in sommige steden zijn er moeder-kindhuizen of projecten om jonge ouders te helpen. Financieel krijg je mogelijk steun via kinderbijslag en andere tegemoetkomingen. Ouders worden op jonge leeftijd is zwaar, maar met de juiste hulp is het niet onmogelijk. Probeer eerlijk te zijn over wat jij aankan en welke hulp je nodig hebt.
• Abortus (zwangerschap afbreken): Als je absoluut niet zwanger wilt blijven, is abortus een optie. In België heb je het recht om je zwangerschap te beëindigen, ongeacht je leeftijd. Wel zijn er wettelijke voorwaarden: een abortus moet plaatsvinden in een erkend abortuscentrum of een ziekenhuis, en dat binnen de eerste 12 weken van de zwangerschap (ongeveer 14 weken gerekend vanaf je laatste regels). Je moet eerst op consultatie en dan geldt een verplichte wachttijd van 6 dagen voor je de ingreep kan laten doen. Die bedenktijd is er om zeker te zijn van je beslissing. Er zijn twee methodes afhankelijk van hoe ver je zwanger bent (abortuspil of instrumentele ingreep), dat zal men je uitleggen op de consultatie. Mocht je langer dan 12 weken zwanger zijn, dan kan abortus in België alleen nog om medische redenen (ernstig gevaar voor je gezondheid of bij zeer ernstige afwijkingen bij de foetus).
• Adoptie (je kind afstaan): Als je de zwangerschap uitdraagt maar het kindje niet zelf kunt of wilt grootbrengen, kun je er na de geboorte voor kiezen het ter adoptie af te staan. Dat betekent dat één of twee adoptieouders de volledige opvoeding overnemen en juridisch de ouders worden van het kind. Dit is een erg ingrijpende keuze, want je ziet je baby daarna niet of nauwelijks meer, hij/zij krijgt een nieuw gezin.
• Pleegzorg (tijdelijke opvang in een pleeggezin): Pleegzorg is minder bekend, maar kan een waardevolle tussenoplossing zijn. Het houdt in dat je baby (of kind) tijdelijk in een ander gezin verblijft, bij pleegouders, omdat jij (en eventueel de vader) even niet voor hem/haar kunnen zorgen. Anders dan bij adoptie verlies je niet meteen het ouderlijk gezag en is de opvang meestal bedoeld als tijdelijk vangnet, totdat de situatie thuis verbetert. Pleegzorg kan enkele maanden duren, maar ook jaren, en soms blijft een pleegkind tot zijn 18de in het pleeggezin als terugkeren naar de biologische ouders niet haalbaar blijkt. In België coördineren regionale organisaties (zoals Pleegzorg Vlaanderen) deze vorm van opvang.
  
  Waarom zou je voor pleegzorg kiezen? Bijvoorbeeld: je wilt je kind niet definitief kwijt, maar je beseft dat je nu (mentaal, sociaal of financieel) niet in staat bent om het een veilig thuis te geven. In dat geval kan een pleeggezin voor korte of langere tijd uitkomst bieden, terwijl jij de mogelijkheid krijgt om je leven op de rails te zetten. Pleegouders zijn vrijwilligers die een strenge selectie en opleiding doorlopen. Ze doen het uit betrokkenheid, om een kind in nood een warm thuis te bieden. Ondertussen blijft er vaak contact tussen jou en je kind, in overleg met de pleegzorgbegeleiding. Pleegzorg wordt gezien als hulpverlening: ouders die het moeilijk hebben, hoeven het niet alleen te doen.

Hulp zoeken: waar kan je terecht?

Als je ongewenst zwanger bent (of denkt te zijn) en je weet niet goed wat te doen, aarzel niet om professionele hulp in te schakelen. Er zijn verschillende plekken in Vlaanderen waar je gratis en vertrouwelijk terechtkunt met je vragen of zorgen:

• CAW/ JAC: Het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) is er voor alle welzijnsvragen, en het JAC (Jongeren Advies Centrum) is het speciaal jongerenaanbod van het CAW. Bij het JAC kunnen jongeren tussen 12 en 25 jaar anoniem aankloppen met eender welke kwestie, van problemen thuis tot vragen over seks of zwangerschap. Een hulpverlener van het JAC of CAW kan naar je luisteren zonder oordeel, je informatie geven over je opties en je praktisch helpen (bijvoorbeeld met een doorverwijzing naar een arts of psycholoog).
• Abortuscentrum of medisch centrum: Je kan ook meteen contact zoeken met een abortuscentrum of een medisch centrum voor zwangerschapsafbreking. In Limburg is LUNA Abortuscentrum Hasselt een bekend adres (tel. 011/23 29 91), maar er zijn er ook in andere provincies (bijv. Antwerpen, Gent, Brussel…). Zo’n centrum zal eerst een afspraak maken voor een gesprek (intake), waarbij ze je zwangerschap bevestigen (meestal via een echo) en je opties bespreken.
  Je hoeft tijdens die eerste consultatie nog niet definitief besloten te hebben of je een abortus wilt, je kan ook gewoon info komen vragen. Daarna beslis je zelf of je effectief de abortus laat uitvoeren. Als je liever naar een lokale huisarts of gynaecoloog stapt, kan dat ook: die kan je situatie inschatten, eventueel een zwangerschapstest of echo doen, en je dan doorverwijzen naar de juiste hulp (abortuscentrum, gynaecologie in het ziekenhuis, etc.). Ook sommige familiale planning-centra (zoals Sensoa of Kind en Gezin, of specifieke vzw’s) kunnen begeleiding bieden. In alle gevallen geldt: artsen en hulpverleners hebben discretieplicht. Ze zullen je helpen zonder te oordelen.
• Andere ondersteuning: Naast medische hulp kan je ook emotionele en juridische ondersteuning zoeken. Bijvoorbeeld bij een organisatie als Fara vzw kun je (anoniem) terecht voor coaching en een luisterend oor bij moeilijke zwangerschapssituaties. Ook Awel (de jongerenfoon/chat) is er als je helemaal anoniem met iemand van gedachten wil wisselen.

Pleegzorg: vaak onbekend, maar een waardevolle optie

We halen het hierboven al aan bij de opties: pleegzorg is een bijzondere vorm van opvang die vooral bedoeld is wanneer ouders (al dan niet tijdelijk) niet voor een kind kunnen zorgen. Omdat deze mogelijkheid bij jongeren niet zo bekend is, lichten we ze graag nog wat meer toe, temeer daar deze week de jaarlijkse Week van de pleegzorg wordt gehouden, waarbij extra aandacht naar pleegzorg gaat.

Wat is pleegzorg? In essentie is pleegzorg de tijdelijke of langdurige opvang van een kind in een ander gezin dan het eigen gezin. Een pleeggezin vangt het kind op en geeft het een stabiele thuis, zolang dat thuis bij de ouder(s) niet lukt. Dat kan kort zijn of meerdere jaren, afhankelijk van de situatie. Pleegzorg kan ook definitief worden als terugkeer naar huis niet mogelijk blijkt, maar in principe is het doel om, waar kan, ouders te ondersteunen zodat ze later weer zelf voor hun kind kunnen zorgen.

Als ouder behoud je bij pleegzorg meestal het ouderlijk gezag en (in overleg) contact met je kind, terwijl de dagelijkse zorg bij de pleegouders ligt. Pleegouders worden begeleid door professionele diensten en krijgen een kleine vergoeding, maar doen het vooral met hun hart. Ze zijn er in alle soorten: van getrainde vrijwilligers tot familieleden of kennissen van het kind.

Hoe werkt dat in België? De organisatie van pleegzorg is in Vlaanderen toevertrouwd aan regionale vzw’s (zoals Pleegzorg Limburg, Pleegzorg Oost-Vlaanderen, enz.), die onder de koepel Pleegzorg Vlaanderen vallen. Zij screenen en begeleiden pleeggezinnen en matchen kinderen met een geschikt gezin.

Wanneer een baby of kind in een gevaarlijke/of onhoudbare situatie zit, kan via jeugdrechtbank of vrijwillig akkoord besloten worden tot plaatsing in pleegzorg. Soms is dat crisispleegzorg (directe opvang in nood), soms geplande langdurige opvang. Als ouder word je zoveel mogelijk betrokken bij beslissingen, al zal de veiligheid van het kind altijd voorop staan.

Waarom is pleegzorg belangrijk voor jongeren met ongewenste zwangerschappen? Omdat het een optie biedt die vaak over het hoofd wordt gezien. Niet iedereen kan of wil zijn baby afstaan voor adoptie (want dat is definitief), maar zelf opvoeden is misschien ook niet haalbaar, dan lijkt het soms alsof abortus de enige uitweg is als je niet direct een goede opvoedsituatie hebt.

Pleegzorg toont dat er nog een andere weg is: je kan je baby laten opgroeien in een liefdevol gezin zonder dat je alle banden moet doorknippen. Het is als het ware ouder worden met hulp van anderen. Je baby krijgt dan de zorg en veiligheid die het nodig heeft, en jij krijgt tijd en steun om je leven te stabiliseren. Later kun je mogelijk de zorg opnieuw opnemen, of blijft het kind zolang als nodig bij de pleegouders. Alles gebeurt in overleg met pleegzorgbegeleiders en eventueel de jeugdrechtbank.

Tot slot

Een ongewenste zwangerschap is niet het einde van de wereld, er is altijd een uitweg en er zijn altijd mensen die naar je willen luisteren. Dat is de boodschap die we, zeker in deze week van de pleegzorg, willen meegeven. Zorg goed voor jezelf en elkaar, en weet dat hulp vragen een kracht is, geen zwakte.